LÖSEMİ hastalığının yalnızca çocuklarda değil erişkinlerde de görüldüğünü söyleyen Doç. Dr. Sinem Civriz Bozdağ, bu hastalığın genetik geçişli olmadığını, bu nedenle ebeveynlerde lösemi hastalığı oluşması durumunda çocuklarda da oluşacağı manasına gelmediğini belirtti.
Her sağlıklı kemik iliğinde akyuvar, alyuvar ve kan pulcuklarının imal sürecinde rol alan hücrelerin yer aldığını belirten Lösemi Lenfoma Miyelom Hastaları ve Araştırma Eğitim Birliği (LLMBİR) Derneği Üyesi Doç. Dr. Sinem Civriz Bozdağ, lösemi hastalığında bu hücrelerin denetimsiz bir formda çoğalarak kandaki sağlıklı hücrelerin oluşmasını engellediğini tabir etti. Dört farklı lösemi tipinin bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. Sinem Civriz Bozdağ, Lösemi çeşitlerini, akut lenfoblastik lösemi, akut myeloblastik lösemi, kronik lenfositik lösemi ve kronik myelositer olarak sıraladı.
Erişkin periyodunda ve çocukluk devrinde sık görülen lösemi tiplerinin farklı olduğunu anlatan Doç. Dr. Sinem Civriz Bozdağ “Çocukluk döneminde daha sık akut lösemi görülürken, erişkinlik periyodunda ise en sık kronik lenfositik lösemi gözlenmektedir” dedi.
“LÖSEMİ TİPLERİNE NAZARAN BELİRTİLER FARKLILIK GÖSTEREBİLİR”
Löseminin cinslerine nazaran belirtilerinde de farklılık görüldüğünü belirten Doç. Dr. Bozdağ, “Akut lösemilerde kan hücre bedellerinde düşme görülür. Buna bağlı olarak akyuvarlar düştüğü için ateş, enfeksiyon belirtileri, kan pulcukları düştüğü için bedende morluklar, daha kolay meydana gelen kanamalar, alyuvar azalmasına bağlı olarak ise halsizlik, çarpıntı, kemik ağrısı üzere şikayetler ortaya çıkabilir. Kronik lösemilerde ise şikayetler bu kadar net olarak anlaşılmaz. Kronik myeloid lösemide iştahsızlık, erken doyma, karın ağrısı gözlenebilirken, kronik lenfositik lösemide hiçbir şikayet olmayabileceği üzere bedende bezeler, ateş, gece terlemesi, kilo kaybı üzere belirtiler de görülebilir” dedi.
LÖSEMİ GENETİK GEÇİŞLİ BİR HASTALIK DEĞİLDİR
Lösemi nedenleri ortasında radyasyon, böcek ilaçlarına maruz kalmak üzere çevresel faktörler, down sendromu üzere birtakım genetik hastalıkların suçlandığını tabir eden Doç. Dr. Bozdağ, “Ancak lösemi genetik geçişli bir hastalık değildir. Ebeveyni lösemi olan bir bireyde de lösemi hastalığı görülecek diye bir kural yoktur. Lösemi hastalığına yakalanma riskini azaltmak için sigara içilmemeli, sağlıklı beslenilmeli, tertipli antrenman yapılmalı ve obeziteden kaçınılmalıdır. Kronik lenfositer lösemi çok yavaş ilerleyen bir hastalık olduğu için hastaların birçoklarında tedaviye gereksinim duyulmazken, kronik myelositer lösemide ise hastalar ağızdan alınan haplarla tedavi edilebilmektedir. Akut lösemi tedavisinde ise bunlardan farklı olarak tedaviyehızlıca başlamak gereklidir. Akut lösemi tedavisi kemoterapi ile başlar doktorun yaptığı değerlendirmeler doğrultusunda kök hücre (kemik iliği) naklinin gerekli olup olmadığına karar verilir” dedi.
“LÖSEMİDE KÖK HÜCRE BAĞIŞI ÖNEMLİ”
Akut lösemi hastalarının kıymetli kısmında kök hücre nakli yapılması gerektiğini de kelamlarına ekleyen Doç. Dr. Bozdağ, “Bu noktada öncelikle aile içinde tarama başlatılır. Burada kan kümesi ahengi değil doku kümesi ahengi aranır. Doku kümesi ahengi yapılan kan testleri ile değerlendirilir. Aile içi tam uyumlu verici bulunabilme mümkünlüğü yüzde 25-30 civarındadır. Eğer ailede tam uyumlu kök hücre vericisi yoksa aile dışı tam uyumlu dış vericilerden nakil düşünülür ve kök hücre bankalarına başvurulur. Dolayısıyla bu bankalarda ne kadar çok istekli bağışçı olursa o kadar çok hasta yaşama dönebilir” dedi.
“KÖK HÜCRE BAĞIŞINDAN VAZGEÇİLMEMELİ”
Kök hücre bankalarına yalnızca kolay bir kan örneği verilerek istekli verici olmanın mümkün olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bozdağ sözlerini şöyle noktaladı: “Eğer bir istekli vericinin bir hasta ile dokuları tam uyumlu gelir ise kendisinden tekrar onay alınarak kök hücre toplama sürecine geçilir. Kök hücre nakli yapılmak için toplanan kök hücreler istekli vericinin damarlarından yahut direkt kemik iliğinden toplanır. Bu nedenle yapılan nakillere damardan toplandığında allojeneik periferik kök hcüre nakli denirken kemik iliğinden direkt toplandığında allojeneik kemik iliği nakli denir. Aslında her iki durumda birebir süreci tanımlar. Sağlıklı vericinin kol damarları uygunsa bağışçı kan bağışı yapar üzere oturur aferez cihazına bağlanır ve kök hücreler bu süreç sırasında toplanır. Bu süreçten evvel vericinin kemik iliğindeki kök hücrelerin kana geçmesi için hücre artırıcı aşılar yapılır. Diğer metot ise anestezi eşliğinde direkt kemik iliğinden kök hücrelerin alınmasıdır. İki süreç de vericiye ziyan vermez. Uzun yıllardan beri yapılmış olan kök hücre nakillerinde hücrelerini vermiş olan binlerce sağlıklı vericinin takibinde bu şahısların sıhhati üzerine olumsuz hiçbir tesir gösterilmemiştir. Bu nedenle verici olmaya karar verdikten sonra süreçten ziyan göreceğini düşünerek bir hayatı kurtarmaktan vazgeçmemek kıymetlidir. Yani lösemi türlerine nazaran tedavileri farklılıklar gösterir. Tüm lösemi cinslerinde yeni tedaviler ve kök hücre nakli ile muvaffakiyet oranları artmıştır.”
– İstanbul
