Son günlerde giderek popülerleşen oruç diyetinin insan sıhhatine olan tesirlerini pahalandıran Beslenme ve Diyet Uzmanı Damla Zeynep Bakmaz, bu diyetin kilo verdirirken diyabet ve pankreas rahatsızlıklarını tetikleyebileceğini belirtti.
Oruç diyeti, bilinen ismiyle ‘intermitten fasting’ dünyada ve Türkiye’de giderek tercih edilen bir zayıflama sistemi olarak karşımıza çıkıyor. Twitter CEO’u Jack Dorsey’in önermesiyle giderek daha geniş kitlelere ulaşan oruç diyetinde, 18, 20 yahut 24 saatte bir öğün tüketiliyor. Su, şekersiz ve kafeinsiz içeceklerin tüketilebildiği oruç diyeti, kısa mühlet içerisinde süratli kilo kaybına neden oluyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Kısmı Araştırma Vazifelisi Damla Zeynep Bakmaz, oruç diyetini ve uzun müddet yemek yememenin insan sıhhatine vereceği ziyanları anlattı.
“DİYABET VE PANKREAS RAHATSIZLIĞI RİSKİ VAR”
Beslenme ve Diyet Uzmanı Bakmaz, aralıklı açlığın kilo kaybına yola açacağını lakin hastalıklara da davetiye çıkaracağını belirterek, “Araştırmalar aralıklı açlığın kilo kaybı için tesirli bir strateji olabileceğini göstermektedir. Ancak bu tesirlerin büyük olasılıkla hafta boyunca düşük güç alımının bir sonucu olduğu kıymetlendirilmektedir. Ayrıyeten, uygun formda yönetilmeyen aralıklı açlık uygulamaları yaşa, sıhhate ve ömür üslubuna bağlı olarak olumsuz yan tesirlere yol açabilir. Örneğin, makul günler yetersiz güç alımı konsantrasyonda azalmaya, ruh halinin olumsuz etkilenmesine ve yorgunluğa yol açabilir” dedi.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Bakmaz şöyle devam etti:
“Bilim adamlarının konuştuğu bir öteki bahis ise açlık diyetlerinin tartı kaybına yardımcı olabilmesine karşın, insülinin (kan şekerini düşüren hormon) tesirlerini azaltabildiğini ve diyabet riskinin artmasına neden olabileceğini öne sürmüşlerdir. Araştırmacılar, tartı kaybına karşın, aralıklı açlık diyetlerinin diyabet ve önemli sıhhat meselelerine yol açabileceğini, olağan sağlıklı bireylerde insülin fonksiyonunu bozabileceğini ve pankreasa ziyan verebileceğini söylemektedirler.”
“AÇLIK YIKICI BİR TESİR BIRAKABİLİR”
Bakmaz, uzun süren açlığın tesirlerini şu sözlerle anlattı:
“Açlık birinci olarak besinin büsbütün emilmesi durumunda yani 3-4 saat ya da en fazla 7-8 saat sonra yiyeceğin çeşidine ve büyüklüğüne bağlı olarak ortaya çıkar. Beden birinci güç kaynağı olarak glikoz- glikojen olarak isimlendirilen karbonhidratları kullanır. Açlığın erken safhasında karaciğerdeki glikojen depoları kullanılmaya başlar ve sirkülasyona glikoz salınır. Karaciğer, yaklaşık 100 gram glikojen depolar. Açlık devam ederse bu depolar biter karaciğer glikojen dışında diğer kaynaklardan (amino asitler gibi) glikoz üretmeye başlar. Açlık daha da uzun sürerse glikozun kullanımı azalır ve güç için yağların kullanımı artar. Açlığın en kıymetli karşılığı yağ dokusundaki ‘trigliserit’ depolarının bozulmasıdır. Böylelikle plazmada yağ asidi ölçüsü değerli ölçüde artar ve kaslar güç olarak yağ asitlerini kullanır. Bu istenilmeyen bir olaydır zira yağların güç olarak kullanılması sonucunda ‘keton cisimcikleri’ olarak isimlendirilen istenilmeyen unsurlar ortaya çıkar ve bu da beden istikrarını olumsuz tarafta tesirler. Tıpkı vakitte kanda yağ asitlerinin artması sonucunda deverana daha fazla yağ katılır ve bu da Kardiyovasküler (kalp-damar) hastalıklar için bir risk oluşturmaktadır. Sonunda yağ depolarının büsbütün boşaldığı ve güç kaynağının sadece proteinlerden sağlandığı bir durum ortaya çıkar. Bu durumda hücresel fonksiyonlar sürdürülemez ve kas kayıpları önemli manada başlar.”
SAĞLIKLI DİYET NASIL OLMALI?
Sıhhat diyetin ‘ulaşılabilir, uygulanabilir ve sürdürülebilir’ olması gerektiğinin altını çizen Beslenme ve Diyet Uzmanı Damla Zeynep Bakmaz, “Her beslenme programı bireye hastır ve kişinin yaşına, hastalık duruma, ömür usulüne, sosyo-ekonomik durumuna üzere etkenlerle farklılıklar gösterir. Bu nedenle tek bir beslenme şeklini en sağlıklı olarak kıymetlendirmemiz yanlış olacaktır. Şunu söyleyebilirim ki en sağlıklı beslenme hali kişinin bir diyetisyenle birlikte belirlediği program olacaktır. Rastgele bir kronik rahatsızlığı olmayan, sağlıklı bir birey için sıhhat beslenme; öğün atlamamak, doymuş yağ içeriği yüksek besinler tüketmemek, zerzevat ve meyve tüketimini günlük 4-5 porsiyon olacak biçimde tüketmek, rafine şeker olarak isimlendirilen kolay karbonhidratlardan uzak durarak, karmaşık karbonhidrat gurubu dediğimiz tam buğday, çavdar, yulaf, kepek tüketimine daha fazla yer vermek ki bu günlük lif alımımız için de epey kıymetli, süt yoğurt gurubunda 2-3 porsiyon ve et gurubundan da derisiz, yağsız olacak halde günlük 1-2 porsiyon formunda tüketmek kâfi ve istikrarlı bir beslenme biçiminde olmalıdır” sözlerini kullandı.
– İstanbul
