Prof. Dr. İftihar Köksal: “Dünyada en çok kene hadisesi görülen lakin buna rağmen mevt oranı en düşük ülkeyiz”
KTÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İftihar Köksal:
“Ülkemizde bitmek üzere olan aşı çalışmaları dünyaya ışık tutacak”
TRABZON – Dünyada Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı olayının en çok Türkiye’de görüldüğü, buna rağmen Türkiye’nin bu hastalıktan mevt oranının en düşük ülke olduğu belirtildi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. İftihar Köksal, KKKA hastalığını dünyada en güzel bilen ülkenin Türkiye olduğunu belirterek hastalığın nasıl yönetileceğini dünyaya öğreten ülkenin de tekrar Türkiye olduğunu söyledi.
Türkiye’de hastalığın tedavisinde kullanılacak olan aşı çalışmalarının bitmek üzere olduğunu hatırlatan Köksal, aşının dünyaya ışık tutacağını söyledi. Köksal, “Dünyada kene olayı en çok görülen yerlerden birisi Türkiye. Bunun dışında Ortadoğu, İran, Afganistan, Pakistan olayların en fazla bildirildiği yerler. Orta Asya’dan batıya, güneye inildikçe hadiseler biraz daha fazla görülüyor. Tekrar Kosova, Balkanlar, Dalmaçya hastalığın görüldüğü yerler ortasında sayabiliriz. Coğrafik olarak, hastalığın görüldüğü alanlar Doğu Avrupa’nın alt bölümleri yani Güneydoğu Avrupa, Asya olarak da söyleyebiliriz. Öbür bölgelerde kayda değmeyecek kadar az lakin Bulgaristan’a, Kosova’ya baktığımızda hayli fazla olay bildirildiğini görüyoruz. Afganistan’a, Pakistan’a, İran’a bakıyoruz oralardan olay bildirildiğini görüyoruz. Tek tük hadiseler Arap Yarımadası’ndan var. Türkiye, dünyada en çok görülen ülkelerin başında geliyor. Hastalığı en güzel bilen ülke de biziz. Dünyada en çok yayının çıktığı KKKA hastalığının nasıl yönetileceğini dünyaya öğreten ülkenin de gururla söylemek gerekiyorsa Türkiye olduğunu tabir etmek isterim. Zira bilim dünyasına bu hastalıkla ilgili çok katkımız oldu. Hastanın tedavisine hem de artık ülkemizde yapılan ve bitmek üzere olan aşı çalışmaları dünyaya ışık tutacak. Yani biz bir yandan hastalıkla gayret etmeyi başarırken bir yandan da bu hastalık nasıl yok edilecek, nasıl tedavi edilecek onlara yönelik de Türkiye çok hoş bilimsel çalışmalar yapıyor” dedi.
Türkiye’nin KKKA Hastalığı’nda dünyada mevt oranının en düşük ülke olduğunu kaydeden Köksal, “Türkiye, dünyada KKKA hadiselerinin en düşük olduğu mevt oranına sahip bir ülke. Bunun da sebebi, hastalığı güzel yönetmemizden kaynaklanıyor. Vakit içerisinde hastalığın hastalık yapma gücü düşüyor, bu da bir etken. Mevt oranları Türkiye’de bölgelere nazaran değişiyor. Yüzde 2 ila 5 ortasında. Daha az gelişmiş ülkelere yahut daha doğuya gidildiğinde vefat oranları yüzde 20’lere kadar çıktığını görüyoruz. Gürcistan’da son vakitler hadise bildirimleri var. Onlardaki vefat oranları bize nazaran çok daha yüksek” diye konuştu.
“Yaklaşık 15 yıldır bu hastalıkla yaşıyoruz”
Yaklaşık 15 yıldır bu hastalıkla yaşadıklarını söz eden Köksal “KKKA olaylarını 15 yıl evvelden görmeye başladık. Artık şunu biliyoruz ki KKKA hastalığı havaların durumuyla yakından ilintili. Bu sene soğuk havalar uzun sürdü. Şu anda havalar biraz ısınmaya başladı. Geçen yıllara nazaran kıyaslarsak, KKKA olaylarının giderek azaldığını görüyoruz. Bu bölgemiz için geçerli. Türkiye geneline bir yayılma kelam konusu. Şimdiye kadar görülmeyen vilayetlerde de KKKA hadiselerinin görüldüğünü biliyoruz. Bu, kenenin taşımasıyla ilintili bir şey. Bilindiği üzere KKKA hastalığına sebep olan virüs keneler tarafından taşınmakta, kenelerde gerek göçmen kuşlar aracılığıyla gerekse hayvan hareketleriyle bilhassa koyun, keçi, inek üzere hayvanların üzerindeki tüylere tutunarak öbür yerlere taşınabilmekte. Hatta kerestelerle birlikte taşınabildiğini biliyoruz. Hasebiyle KKKA hastalığı azalmış olmakla birlikte hala ülkemiz için tehdit olan bulaşıcı hastalıklardan birisidir. Bu nedenle hastalık bitti üzere düşünmeyip tedbirleri de almak lazım. Aslına bakarsanız hastalığın azalmış olmasında bir faktörde artık bu etkenin bilinmesi ve korunma yollarının da bilhassa riskli bölgelerdeki riskli bireylerde bilinmesinden kaynaklanmaktadır. Yaklaşık 15 yıldır bu hastalıkla yaşıyoruz ve bir çok eğitimler verildi lakin bu eğitimlerin sonu yok yeniden de dikkat etmek lazım” halinde konuştu.
“Hastalık bilhassa kırsal alanda yaşayanları tehdit ediyor”
Prof. Dr. İftihar Köksal, hastalığın bilhassa kırsal alanlarda yaşayanları tehdit ettiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bölgemize baktığımız vakitte kıyı bölümünde çok fazla hadise görmüyoruz. Daha çok Gümüşhane, Kelkit, Giresun’un iç kısımları, Sivas’a komşu kısımlar, Erzincan, Erzurum, Bayburt yöresi bölgemiz için hastalığın en fazla görüldüğü yerler. Bilhassa bu kısımlarda yaşayan vatandaşlar yahut oraya gidenlerin dikkat etmesi lazım. Bilhassa aç kenelerin faal olduğu şu günlerde otların üzerine tutunan keneler beslenmek için kan emme muhtaçlığı hissederler. Bu nedenle çıplak ayakla gezildiğinde yahut bedenimize değdiğinde çabucak yapışarak kan emmeye başlar. Şayet bu kene üzerinde KKKA hastalığının etkeni olan virüsü barındırıyorsa kan emme sırasında da şahsa virüsü bulaştırır. Bu nedenle bağ, bahçe, tarlada çalışırken yahut pikniğe gidildiği vakit kesinlikle pantolon paçalarının çorap içine sıkıştırılması, eldiven giyilmesi, uzun kollu giysiler giyilmesi ve kene, sinek kovucuların sıkılması alınabilecek tedbirler ortasında sayılabilir. Şunu unutmayalım kıyı kısmında bu etken görülmüyor o nedenle çok panik yapmamak lazım. KKKA bulaştıran kenelerin hem yapısı hem cinsi daha farklı bunlara dikkat etmek lazım. Kesinlikle dönüldükten sonra kene muayenesi yapılması lazım. Saçlı deriler dahil bir yakını tarafından bedenin her tarafında kene muayenesini yapılması varsa bir sıhhat kuruluşuna gidilmesi lazım. Muhakkak konutta kişinin ya da yakınlarının keneyi değişik yordamlarla çıkarmasına karşıyız. Zira bu durum KKKA hastalığı bakımından çok büyük tehlike oluşturmaktadır. Keneyi yakmak yahut cımbızla, keserek çıkartmak üzere süreçler sırasında kene tehdit ögesi hissederek şiddetli bir halde kusar. Bu kusma sırasında da çok sayıda virüsü şahsa bulaştırıyor. O nedenle kişinin sıhhati açısından keneyi sıhhat kuruluşlarında çıkartılmasını çök önemsiyoruz.”
“Şu ana kadar yalnızca 1 olay geldi”
Bu yıl kendilerine yalnızca 1 hastanın müracaat ettiğini kaydeden Köksal, “İlk olayımızı geçen hafta prestijiyle servisimize yatırdık. Geçen sene de çok az hasta gördük, 8 hasta geldi. Bu da bölgemizde hastalığın giderek azaldığının en kıymetli kanıtları. Keneler son derece tehlikeli küçük canlılar. KKKA hastalığıyla çaba ederken kenelerin bölgemizi tehdit edecek bir öbür hastalığı da Lyme hastalığı. Bu da farklı cins kenelerin bulaştırdığı bir mikrobik hastalık. Erken periyotta teşhis edilirse bunun tedavisi var. Bu da tıpkı halde kene ısırığıyla bulaşan biz bu hastalığı daha çok Giresun’un kırsal kısmında görüyoruz. Nasıl KKKA Kelkit Vadisi’nde daha çok görülür oradan başlamışsa Lyme hastalığı da Giresun’un kırsal kesitinde başlamış bölgemizi az da olsa tehdit eden bir öteki kene hastalığı. KKKA hastalığı kenelerin etkinleşmesiyle başlayan devri içermekte. Ekseriyetle birinci baharın sonuna gerçek biraz da iklimin nasıl gittiğine bağlı. Havaların ısınmasıyla keneler etkinleşir. Havaların soğumasıyla kene mevsimi biter. Yani buda Sonbahar’a denk geliyor. Ekseriyetle Ekim’den sonra olay beklemiyoruz, şu güne kadar da hiç görmedik. Yıllar evvel Kurban Bayramı’nın Kış ayına denk geldiği devirlerde hayvan göçleriyle sıcak ülkelerden gelen hayvanlarla birkaç hadisemiz olmuştu. Lyme hastalığı açısından baktığımız vakit onunda emsal seyir izlediğini söyleyebiliriz. Yani bu hastalık sıcak mevsimi seven yaz aylarında ve havaların ısınmasıyla paralel giden bir seyir izlemektedir” sözlerini kullandı.
