İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Ali Öner, uyuz vakalarında erken teşhis ve önlemin, hastalığın tedavisinde büyük değer taşıdığını söyledi.
İstanbul’da son periyotta arttığı belirtilen uyuz hadiselerini kıymetlendiren İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Ali Öner, uyuzun süratli tedavi edilmesi için erken teşhis ve önlemin büyük kıymet taşıdığına dikkat çekti.
YILDA 300 MİLYON VAKA!
Dünya çapında yılda yaklaşık 300 milyon uyuz hadisesine rastlandığını belirten Prof. Dr. Öner, “Uyuz Üçüncü Dünya ülkeleri, tropikal ve subtropikal ülkelerde endemiktir. Kışın daha yaygın olarak görülmekle birlikte bahar aylarında da sıklığı artar, bunun nedeni kışın kalabalık ortamlarda daha uzun müddet bulunma ve soğuk ortamda akarın daha uzun yaşayabilmesidir. Birtakım kırsal ve fakir topluluklarda görülme sıklığı yüzde 10’a ulaşır ve hadiselerin yüzde 60’ı çocuktur. Endemik olduğu yerler dışında her 7 yılda bir dalgalanma (7 yıllık kaşıntı), kimi bölgelerde 15-25 yılda bir pik ve savaşlar mühletince artışlar bildirilmiştir. Bununla birlikte çok kalabalık, göç, berbat beslenme, makus hijyen, evsizlik ve demans yer hazırlayan faktörler arasındadır” dedi.
“UYUZ HERKESTE GÖRÜLEBİLİR!”
Uyuzun yaş, cinsiyet ve sosyoekonomik seviye gözetmeksizin herkesi enfekte edebilen, son derece bulaşıcı bir hastalık olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Öner, uyuzun tarifini ve belirtilerini şöyle anlattı: “Uyuz, mecburî insan paraziti olan Sarcoptes scabiei var. hominis’in neden olduğu kaşıntılı bir deri hastalığıdır. Parazit şahsa geçtikten sonra ortalama 3-6 hafta üzere bir müddetten sonra şikayet oluşturmaya başlar. Bilhassa geceleri artan, sıcak banyo ve duş ile şiddetlenen kaşıntı en değerli klinik bulgusudur.”
“TÜNEL”LERE DİKKAT!
Uyuzun en değerli lezyonunun, literatürde “tünel” olarak isimlendirilen, dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, parazitin içinde yaşadığı, 1 ila 10 milimetre uzunluğundaki yapı olduğunun altını çizen Prof. Dr. Öner, “Bu tünel isimli lezyonlar en çok el ve ayak parmak ortalarında görülür. Bundan diğer el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak artları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar, kalçalar bayanlarda göğüs altları ve erkeklerde genital bölge; kaşıntı ve öbür lezyonların görülebileceği beden bölgeleridir. Ayrıyeten deride küçük kabarıklıklar ve sertlikler, su toplamaları ve kepekli-kabuklu lezyonlar yapabilir” diye konuştu.
HER KAŞINTI UYUZ MU?
Bedende ve deride hissedilen her kaşıntının ciddiye alınması gerektiğine, fakat her olayın da uyuz olmayabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Öner, “Uyuzun tanısı çoğunlukla kıssa ve lezyon dağılımının tanınması ile konur. Bilhassa geceleri şiddetlenen kaşıntı, yakın temas eden şahıslarda benzeri şikayetlerin olması, hastada tünel saptanması ve non-spesifik lezyonların tipik dağılımı teşhiste önemlidir” tabirlerini kullandı.
Olağanda insanların birçoklarında hücresel bağışıklığa ve uyuz parazitinin mekanik olarak uzaklaştırılmasına bağlı olarak parazitin sayısının giderek azaldığına dikkat çeken Prof. Dr. Öner, “Ancak uyuzun birtakım klinik formlarında parazite karşı bağışıklık karşılığının yetersiz olması ve deri hassaslığının bozulması nedeniyle parazitler mekanik olarak uzaklaştıramadıkları için hastaların bedenlerinde binlerce hatta milyonlarca sayıya ulaşabilirler. Bu yüzden çok bulaşıcıdır ve büyük hastane salgınlarına neden olabilir” biçiminde konuştu.
UYUZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Uyuz hastalığının tedavisinin kişinin yaşına ve bağışıklık sisteminin durumuna nazaran değiştiğini söz eden Prof. Dr. Öner, “Tedavide en değerli kural, birebir ortamı paylaşan şahısların ve aile bireylerinin de, şikayetleri olmasa dahi, eş vakitli olarak tedavi uygulaması gerekliliğidir. Bu manada; kuşkulu kaşıntılı bireylerin doktora başvurması, hakikat ve kâfi tedavinin alınarak yayılmanın önlenmesi açısından çok kıymetlidir. Tedaviyle paralel olarak eşyalardaki parazitleri yok etmeye yönelik uygulamalar da önerilir” diye konuştu.
