Siyanür zehirlenmesinin tedavisi var mı? Siyanür intiharları gün geçtikçe artıyor. Bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere denen siyanürün tüm türevleri zehirlidir. Madencilik alanında sıkça duyulur ve birtakım bitki ve hayvanlarda doğal olarak siyanür üretebilir. Siyanürün bedene tesirleri neler? İşte, siyanür hakkında araştırılanlar…
SİYANÜR NEDİR, NELERDE BULUNUR?
Siyanür, siyano kümesi bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere denir. Organik ve inorganik çeşitleri bulunur yahut endüstriyel süreçler ile üretilerek kullanılır. Organik bileşikleri nitril kümesi altında isimlendirilir ve birden fazla zehirli sayılmaz. Citalopram, fadrozol ve ledrozol üzere ilaçlar bu kümeye örnek olabilir.
Birtakım bitkiler ve hayvanlar tarafından da üretimi kelam hususudur. Siyanürü doğal olarak üreten birçok bitki, bakteri ve böcek vardır. Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri üretebilir.
Siyanür beyaz granüle benzeri ve toz haline getirilebildiği üzere, kaya tuzunun parçalanmış biçimini de andırır. Kolay erir, suya yahut diğer bir sıvıya karıştırılması ile öldürücü tesiri ortaya çıkar.
SİYANÜR KULLANIM ALANLARI NELER?
Sanayide, ekseriyetle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik sanayisi ve maden endüstrinde altı, gümüş araması üzere çok çeşitli sanayi kollarında kullanılır. Başka yandan gaz formu hiydrosiyanik asit de ‘HCN’ akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklık ile kullanılmaktadır.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ NASIL OLUR?
Birtakım zerzevat ve meyvelerde bulunan siyanürün yüksek ölçüde olanı bedenimiz için tehlikeye neden olur. Bedende depolanmaz, kanserojen değildir. En çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin’e geri dönüşümsüz bir biçimde bağlanarak aktiflik gösterir. Bu özelliği kanın dokulara oksijen beslemesini sağlayamaması sonucu oksijen azlığına ve sonuçta hipoksik şok ve mevte neden olur. Oksijen mevcuttur lakin kanda taşınamaz.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ TEDAVİSİ
Siyanür zehirlenmesinin tedavisinde, hususun zehirsiz öteki bir metabolite çevrilmesi gerekir. Bunun için hastaya sodyum nitrit verilir. Bu husus methemoglobin’e siyanür ile müsabakalı olarak bağlanır ve siyanür bu sayede methemoglobin’e bağlanamaz. Çabucak akabinde verilen sodyum tiyosülfat da siyanür ile tepkiye girerek tiyosiyanat oluşturur. Bu unsur beden için toksik değildir ve böbreklerden atılır.
Zehirlenme teneffüs yoluyla oluşmuşsa, kişi çabucak bulunduğu ortamdan uzaklaştırılmalı, bulaşma mümkünlüğü nedeniyle elbiseleri çıkartılıp, cilt sabunlu su ile yıkanmalıdır. Gözler en az 15-20 dk suyla temizlenmeli. Kurtarma takımı, ikincil bulaşma mümkünlüğü nedeniyle kollayıcı donanım kullanmalı, hastaya ya da mide içeriğine direkt dokunmaktan, ağızdan ağıza yapay teneffüsten uzak durulmalı. Tedaviye oksijen tedavisi ile başlanması tesirli olacaktır. Daha sonra çabucak amil nitrit solutulmalı, yapay teneffüse geçilmelidir. Zehirlenme ağı yolu ile gerçekleşmişse 300 ml %0,1’lik potasyum permanganat ya da %3’lük birebir ölçüde hidrojen peroksitle mide yıkanır.
