ORHAN YOLDAŞ – Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Botanik Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İffet İrem Tatlı Çankaya, tedavi hedefli yararlanılacak bitkilerin bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca yanlışsız kullanılması gerektiğini, aksi takdirde kıymetli sıhhat sıkıntılarına neden olabileceğini bildirdi.
Çankaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünce düzenlenen klasik ve tamamlayıcı tıp uygulamaları kurslarında, doktor ve diş hekimlerine fitoterapi eğitimi verdiğini söyledi.
Bakanlık tarafından 280 saatlik eğitimi tamamlayanlara sertifika verildiğini anlatan Çankaya, “Hastaların, bu alanda sertifika alan ve uzman olan tabipler ile diş tabiplerine istişaresi uygundur. Bunların dışında bitkisel eserleri uygulayan, kendilerini ‘doktor’ diye tanıtan ve ölümlere dahi sebep olabilen şahıslardan bu tip tedavileri almamaları gerekir.” sözlerini kullandı.
“Tedavide, bitkinin yanlışsız teşhis edilmesi, bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca yanlışsız kullanılması değerli.” diyen Çankaya, şöyle devam etti:
“Örneğin tıbbi papatya genel olarak üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında ve bebeklerde gaz giderici olarak kullanılıyor. Lakin bugün piyasada satılan ve papatya ismiyle hastalara sunulmaya çalışılan bitkilerin bir kısmı tıbbi papatya değil. Bunlar ilerleyen süreçte kullanıma bağlı olarak karaciğerde toksik hepatit gelişim (karaciğerde işlev bozukluğu) riskine yol açıyor. Bu, organ yetmezliğine ve kaybına da yol açacaktır. Pek çok bitkinin organ yetmezliğine sebep olacak tesirleri var. Hasebiyle tedavide kullanılacak bitkinin hakikat olması çok manalı. Bunun için yanlışsız kaynaklara gidilmesi gerekiyor. Bitkilerin alınması gereken yerlerin, ilerleyen çalışmalar ve yasal düzenlemelerle eczaneler olacağını belirtmek isterim.”
Çankaya, “Yeditepe Üniversitesinden Prof. Dr. Erdem Yeşilada, İstanbul’da 15-20 aktarda tıbbi papatya olarak satılan eserler üzerinde çalışma yaptı. Bu çalışmada satılan papatyaların hiçbirinin tıbbi papatya olmadığını belirledi. Münasebetiyle bizim derslerde bir tıbbi papatyayı yahut öbür bitkileri nasıl ayırt edeceğimiz üzerine verdiğimiz bilgiler bu manada çok kıymet kazanıyor. Hakikat bitkileri tanıtarak, kullanım biçimleri hakkında bilgiler veriyoruz.” diye konuştu.
2023 ulusal ilaç hedefi
TÜBİTAK’ın klasik bitkisel tıbbi eser geliştirilmesi için proje yürüttüğünü anlatan Çankaya, şunları kaydetti:
“Çalışmalar TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kimyasal Teknoloji Enstitüsü himayesinde yürütülüyor. 2023 ulusal ilaç gayelerine yönelik olarak Sıhhat Bakanlığınca ruhsatlandırılmak üzere klâsik bitkisel tıbbi eser geliştirilmesi planlanıyor. Fitoterapi alanında eğitim alan doktor ve diş hekimlerinin yazmakla yükümlü olduğu klâsik bitkisel tıbbi eser reçeteleme sürecinde, sayısal olarak ruhsatlandırılacak eser sayısını artırma eforları var. Ben de projede araştırmacı olarak yer alıyorum.”
İlaç ve tıbbi aygıt üretilmesi gayesiyle kurulacak merkezin tamamlanmasının akabinde Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğinden daha verimli yararlanılacağını lisana getiren Çankaya, bu merkezde ilaç geliştirme teknolojisi kullanılarak, farklı formlarda klasik bitkisel tıbbi eser geliştirmenin mümkün olacağını söyledi.
