BEYİN ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Dr. Murat Şakir Ekşi, şeker hastalığının, omurga kemiklerinde yıpranma ve yaşlanmaya neden olduğunu, bunun da bel fıtığının gelişimini hızlandırabileceğini dünyada birinci sefer Türk hekimlerin ispatladığını söyledi. Ekşi, “Omurgayı oluşturan kemik ve kıkırdak yapılar var. Kıkırdağın bozulup, yaşlanıp, ‘patlaması’ sonucu bel fıtığı oluşuyor. Bu bozulmada diyabetin tesirine bakılmamıştı. Bu açıdan bizim çalışmamız dünyada ilk” dedi. ‘ÇALIŞMAMIZ, DÜNYADA İLK’Araştırmanın, ağustosta dünyanın saygın tıp mecmualarından ‘Journal of Orthopaedic Science’te yayımlandığını belirten Dr. Murat Şakir Ekşi, “Omurgayı oluşturan kemik ve kıkırdak yapılar var. Bu kıkırdağın bozulup, yaşlanıp, halk ortasındaki tabirle ‘patlaması’ sonucu bel fıtığı oluşuyor. Son 10 yıldır da dünyada bir akım var. Yalnızca omurgadaki kıkırdağın bozulması, bu olayda tek başına hatalı değil. Omurganın yapısını oluşturan kemik, kaslar ve yumuşak dokuların da bu sürece dahil olduğu gösterildi. Fakat bu bozulmada diyabetin tesirinin ne seviyede olduğuna hiç bakılmamıştı. Bu açıdan bizim çalışmamız dünyada ilk” diye konuştu. ‘DİYABET, BEYİN CERRAHİ AÇISINDAN DA ELE ALINMALI”Omurga rahatsızlıkları’ denilince akla daha çok bel fıtığının geldiğini aktaran Dr. Ekşi, “Genellikle dahili branşların izlediği diyabet hastalarında, bel ağrısı şikayetlerinin, hudut yıpranmasına bağlı nöropatiden kaynaklandığı düşünülür. Bunun için de çoklukla ağrıyı bloke edici ilaç tedavileri verilir. Bu çalışma aslında şunu da gösteriyor. Hastalar bel ağrısı şikayetiyle tabibe başvurduğunda diyabet, omurga kemiklerinde yıpranma ve süratli yaşlanmaya neden olduğu için fizik tedavi yahut beyin cerrahi açısından da ele alınmalı” dedi.’3 YIL DAHA FAZLA OLDUĞUNU GÖRDÜK’Yaptıkları araştırmayla ilgili bilgi veren Dr. Murat Şakir Ekşi, “‘Disk bozulması’ dediğimiz omurga fıtıklarının oluşma düzeneğini incelediğimizde, hem mekanik hem enflamatuar (yangı) tesirler kelam konusu. Ancak bu süreçlerin hangisinin daha ön planda ve birbiriyle ne kadar etkileşim içinde olduğu şimdi tam bilinmiyor. Halk ortasında ‘yangı’ olarak bilinen enflamatuar, diyabette en sık karşımıza çıkan tesir. Bu nedenle ‘Acaba diyabet hastalarında omurganın yaşlanma süreci, diyabeti olmayan şahıslara nazaran daha mı süratli oluyor?’ diye düşündük. Omurga yıpranması fazla olan olgularla daha az olanları karşılaştırdığımızda, yıpranması daha fazla olanların diyabetle ortalama 3 yıl daha fazla yaşamış olduğunu gördük” diye konuştu.Dr. Ekşi, kelamlarına şöyle devam etti: “Endokrinoloji kliniğimizde takip edilen toplam 3 bin 999 diyabet hastasından bel MR’ları olan ve 48 olguyu çalışmaya dahil ettik. Bunların MR incelemelerini, laboratuvar tetkiklerini öbür hastalarla karşılaştırdık. Değişik sonuçlarla karşılaştık. Gördük ki omurganın yaşlanması, hem diyabetin ciddiyeti hem de diyabet rahatsızlığının ne kadar müddettir var olduğuyla yakından bağlı. Yani bir insan, diyabeti çok uzun müddettir yaşıyorsa yahut çok şiddetli, kontrolsüz diyabeti varsa bu yıpranma o derece fazla oluyor. Uzun müddettir diyabeti olan birinin yaşının da ilerlemiş olması gerektiği düşünülür. Yaşlanmanın da bu omurga yıpranmasında direkt hissesi var tabi ki. Yaş, kilo, uzunluk, cinsiyet hatta omurga diskinin bozulma ciddiyeti açısından diyabeti olmayan emsal hastalarla karşılaştırma yaparak gördük ki diyabetin varlığı ve mühleti, yaştan bağımsız olarak omurga yaşlanmasını önemli manada artırıyor.”‘DİYABETLİLERDE OMURGA YIPRANMASI DAHA FAZLA’Bel ağrısının, dünyadaki en yaygın rahatsızlık olduğuna değinen Dr. Ekşi, “Toplumun yüzde 80’i, hayatında en az bir sefer bel ve boyun ağrısı çekmiştir. Bunların da ne yazık ki yüzde 20’sinde kesin neden tam olarak bulunabiliyor; bel fıtığı, omurga kemiklerinde kırık üzere. Bu kadar yaygın bir hastalık olmasına karşın yüzde 80’inin sebebinin hala tam olarak bilinmiyor olması çok değişiktir. Bu çalışmayla nedenlere bir tanesi daha eklendi; o da denetimsiz diyabet. Biliyoruz ki diyabet hastalarının ilerleyen yaşlarında çoklu organ rahatsızlıkları ortaya çıkıyor. Yalnızca kan şekerinin düzenlenmesi, denetim altında tutulması, kısa vadede yarar sağlıyor; ancak uzun vadede beyin, böbrek, kalp rahatsızlıkları tetiklenebiliyor. Bel ve boyun sorunu olan olgularda diyabet de varsa bu dediğimiz omurga yıpranması daha fazla olacak demektir” dedi. ‘ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ’Önleyici hekimliğin, tıp alanındaki en kıymetli alan olduğunu vurgulayan Dr. Murat Şakir Ekşi, şunları kaydetti: “Tedavi edici hekimlikten daha değerlidir. Yalnızca kişi bazında değil toplum sıhhatini da çok etkileyecek bu araştırmalar. Münasebetiyle bunlar, erken teşhis alabilirse erken periyotta denetim altında tutulabilir ve ileride karşılaşabilecekleri pek çok ağır medikal yahut cerrahi tedaviden kurtulabilirler. Münasebetiyle diyabet hastalarımızı takip eden dahiliye uzmanlarının da bu bahiste fikir sahibi olması, hastalığın seyrinin âlâ takip edilmesi açısından ehemmiyet arz ediyor. Bir de şu var; diyabet evresine gelmemiş genç bir popülasyon var. Günümüzde beslenme bozukluklarına bağlı olarak ‘sınırsal diyabet’ dediğimiz insülin direnci rahatsızlıklarında da metabolizma bozulabiliyor ve enflamatuar süreç tetiklenebiliyor. Bu bireylerde de omurga yıpranması hızlanabilir. Bunlar da ekseriyetle genç nüfus. Bu niye değerli? İnsülin direnci bu kadar yaygınken, buna bağlı gelişebilecek bel hastalıkları da artabilir. Bel- boyun hastalıklarından ötürü iş kayıplarının da artmasına sebep olacaktır bu. Halk sıhhati sorunu olarak bakıyorum mevzuya. Münasebetiyle bununla baştan gayret etmek çok daha kıymetli.”
