BEYİN vefatının ‘tıbben vefat hali’ olduğunu belirten Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Alaattin Yıldız, Türkiye’de ailelerin bu durumu kabul etmediğini ve hastanın organlarının alınmasını onaylamadığını belirtti. Bu nedenle kadavradan nakil oranlarının düşük olduğuna dikkat çeken Yıldız, “Ailelerin organ naklini kabul etme oranı yurt dışında yüzde 70 iken Türkiye’de ise yüzde 25’lerde. Beyin mevti tanısı konmuş bireylerin yakınlarının organ nakline müsaade vermeleri sağlanmalı” dedi.
3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası öncesi Memorial Hizmet Hastanesi’nde düzenlenen ‘Organ Bağışı Yap Hayata Can Kat’ isimli panel, Türkiye’nin önde gelen nefrologları, bilim insanları ve organ bağışı ile hayata tutunan bireyleri bir ortaya getirdi. Türk Böbrek Vakfı dayanağıyla düzenlenen panelde organ nakli dini ve tıbbi olmak üzere tüm taraflarıyla ele alındı. Türkiye’de kadavradan nakil oranlarının düşük olduğuna dikkat çeken Memorial Şişli Hastanesi Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Alaattin Yıldız, nakledilen 5 böbreğin yalnızca 1’inin kadavradan olduğunu belirtti.
“KADAVRADAN NAKİL ORANLARI HALA DÜŞÜK”
Böbrek yetmezliğinin en önemli iki nedeninin diyabet ve hipertansiyon olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Alaattin Yıldız, “Türkiye’de 70 bine yakın diyaliz hastası var. 15 bin hasta ise böbrek nakliyle hayatını devam ettiriyor. Türkiye’de son 10-15 yıl içerisinde nakil sayısında yüzde 400 artış var. Bu artışın büyük bir kısmı canlı nakillerde. Bizdeki nakillerin yüzde 80’i canlıdan yapılıyor. Nakledilen 5 böbreğin yalnızca 1’i kadavradan. Yurt dışında ise yüzde 60’ı kadavradan yapılıyor. En kıymetli sorunumuz kadavradan nakil sayısındaki düşüklük” diye konuştu.
“BEYİN MEVTİ ORGAN BAĞIŞI İÇİN YETERLİ”
Türkiye’deki beyin vefatı algısının yanlış olduğunu tabir eden Prof. Dr. Yıldız, şöyle devam etti:
“Beyin vefatı hastanın tıbben mevt hali. Fakat beyin vefatı tanısı koyduğumuz kişinin ailesi organ naklini kabul etmiyor. Türkiye’de bu oran 4’te 1, yani yüzde 25. Yurt dışında ise bu yüzde 60 ila 70’lerde. Senede 3 bin 500-4 bin civarında nakil yapılıyor. Bunun yalnızca 500’ü kadavradan. Bunu bin 500 ila 2 binlere çıkarabiliriz. O nedenle en kıymetlisi beyin vefatı tanısı konmuş bireylerin yakınlarının organ nakline müsaade vermelerini sağlamak. Burada toplumun bilinçlendirilmesi kıymetli.”
“ŞEKERDE 50, TUZDA GÜNLÜK 6 GRAM YETERLİ”
“Böbrek Vakfı son 10 yılını böbrek sıhhatinin bozulmasını tetikleyen tuz, şeker ve trans yağ tüketiminin azaltılmasına adadı. Günlük tuz tüketiminin 18 gramdan 10 grama düşürülmesinde sivil toplum kuruluşu olarak büyük gayretler gösterdik. Tuzda sağlanan başarıyı ne yazık ki şekerde yapamıyoruz. En büyük beklentimiz 1 Ocak 2020 itibariyle yürürlüğe girecek olan trafik ışıkları modeli. Yani çok tuzlu, şekerli ve trans yağlı besinlere bir kırmızı nokta gelecek. Tüketilebileceklere yeşil, az tehlikeli olanlara turuncu renk gelecek. Beklentimiz bunun yürürlüğe girmesi. Bunlar hayata geçirilirse organ yetmezliğini engellemek ismine adım atılmış olacak. Günlük 150 gram olan şeker tüketimini 100 gramlara çekmek lazım. Şekerde 50 gram, tuzda 6 gram kâfi. Tuz biraz daha kolay hallediliyor. Lakin şeker çok büyük kahır bilhassa nişasta bazlı şekerle üretilmiş paketli besinlere kesinlikle kısıtlama gelmeli.”
KARDEŞİNİN BÖBREĞİYLE HAYATA TUTUNDU
30 yıl boyunca diyabet hastalığı ile çaba ettiğini belirten Nurten Acar (56) ise kardeşi Ayten Tabak’tan alınan böbrekle hayata tutunduğunu anlattı. 6 aylık diyaliz sürecinin akabinde nakil olduğunu tabir eden Nurten Acar, “Doktorlar vakitle böbreklerimin bittiğini söyledi. Diyalizden sonra ise kadavra çıkmayınca kardeşim devreye girdi böbreği ahenk sağladığından nakil gerçekleşti. Şükürler olsun nakil oldum ve artık çok memnunum. Güç bir süreç geçirdim. Çok ezalar çektim diyebilirim. Kardeşimin sorun yaşayacağını düşündüğümden böbreğini verme dedim. Birinci etapta istemedim. Lakin şu an onun böbreğiyle yaşıyorum. Bu çok hoş bir his. İçimden ona daima sarılmak öpmek geliyor” dedi.
Hiç tereddüt etmeden ablasına böbreğini verdiğini anlatan Ayten Tabak ise “Böbreklerinin iflas ettiğini duyduğumda çok üzüldüm. Diyalize girdiği vakitler çok sıkıntı geçiyordu. Susuzluk çekiyor ve rahat yemek yiyemiyordu. Karar verdim ve böbreğimi isteyerek bağışladım” dedi.
“DİYABET DENETİM ALTINA ALINIRSA BÖBREKLERİ ETKİLEMEZ”
Memorial Hizmet Hastanesi Böbrek Nakli Merkezi Sorumlusu Op. Dr. Mert Altınel de diyabet hastalarının birtakım ihtarları dikkate alması gerektiğini anlatarak şöyle devam etti:
“Son periyot böbrek yetmezliğinin yüzde 70 ila 80’ini yüksek tansiyon ve şekere bağlı böbrek kayıpları oluşturuyor. Şeker şayet güzel tedavi edilirse denetim altına alınırsa âlâ düzenlenirse birden fazla vakit böbrek yetmezliğine gitmeyebilir. Biz daha çok yeterli tedavi edilmemiş ya da tedavisi başarılı olamamış şeker hastalıklarının böbrekler üzerindeki tesirleri ile karşılaşıyoruz. O nedenle de herkese teklifim belli aralıklarla kan şekeri ölçümlerini yaptırmaları. Şeker hastaları için ise kontörlerine tertipli gitmeleri, olağan kiloda kalmaları, önerilen diyete uymaları, ilaçlarını nizamlı kullanmaları. Güzel tedavi edilmiş diyabet hastalığıyla tüm komplikasyonlar önlenebilir.”
– İstanbul
