YAZ aylarında sıkça karşılaşılan besin zehirlenmesine karşı Beslenme Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ender Pehlivanoğlu bilhassa buz ve dondurulmuş besinlere karşı ikazlarda bulundu.
Yaz aylarında yiyeceklerin hem üretim hem de saklama şartlarının sıcak havadan etkilenmesi sebebiyle sıkça besin zehirlenmesi yaşanıyor. Bilhassa yaz sıcaklarında çok sık tüketilen dondurma ve buz en çok zehirlenmeye yol açan besinler ortasında yer alıyor.
İstanbul Kent Üniversitesi Beslenme Diyetetik ve Çocuk Gelişim Bölüm Başkanı Çocuk, Sindirim, Karaciğer ve Beslenme Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ender Pehlivanoğlu yaz aylarında zehirlenmeye yol açan yiyecekler hakkında ihtarlarda bulundu. Prof. Dr. Ender Pehlivanoğlu, ” Hepimizin dondurma tüketimi yaz aylarında artar. Fakat dondurmanın üretimi ve daha sonra sunulması sırasında çok sıklıkla kontaminasyon gerçekleşiyor. Mikrobik kirliliğe uğruyor dondurma. Bu biçimde de ziyanlı tesirler gösteriyor. Yaz aylarında çok sık kullandığımız öbür bir eser ise buz. Buz ekseriyetle çok pak sudan üretilmez. Buzu ya çeşme suyu ya da öteki kaynaklardan üretiriz. Buz yapılan suyun içindeki mikroplar ve kimyasallar da besinlere bağlı ziyanlı tesirlerin ortaya çıkmasına neden olur” dedi.
Et, balık, tavuk kümesi ya da dondurma süt peynir kümesi yiyecekler çok çarçabuk mikropları üreterek besin zehirlenmesine neden oluyor. Lakin besin zehirlenmesi yalnızca mikroba bağlı değil, mikropların ürettiği toksinler sebebiyle de gerçekleşebiliyor.
BELİRTİLER KAS AĞRISI, BULANTI VE KUSMA
En bariz şikayetlerin kas ağrısı, bulantı ve kusma olduğunu belirten Prof. Dr. Pehlivanoğlu, ” Toksinler bedene girdikten kısa bir müddet sonra ziyanlı etkiyi göstermeye başlar. Örneğin bozuk balık yediğinizde, 6 ila 8 saat içinde kaslarınızda ağrı hisseder bulantı, kusma, ishal daha sonra da ateş eşlik eder. Bu biçimde kişi kendini susuzluk kısır döngüsü içinde bulur. Hele de çocuksa komaya yanlışsız giden ağır bir tabloya dönüşür” diye konuştu.
Çocuklarda ve bebeklerde daha riskli bir hal alan besin zehirlenmesi çok su kaybı sonucunda şoka girme ile sonuçlanabilir. İshal sırasında huysuzlanan bebeklerde ağlama esnasında gözyaşı akmaz, ağızda tükürük salgılanmaz, dudak kuruluğu ve karın çökmesi meydana gelir. Bu durumlarda kaybedilen su tekrar bedene kazandırılmalı ve su içilmeli.
KALP YETMEZLİĞİNE KADAR İLERLEYEBİLİR
Yetişkinlerde birinci bulguların dışında nabız artışı ve ateş yükselmesinin yaşandığını söz eden Prof. Dr. Pehlivanoğlu, “Bu evrede kişinin kesinlikle kan dolanımına su ve tuzu kazandırmak lazım. İshal sırasında yalnızca su kaybetmiyoruz. Sodyum, klor, potasyum üzere elementleri de kaybediyoruz. Bu nedenle ağızdan tedavi başarılı olmazsa serum takmak gerekir” dedi.
ALERJİ VE ZEHİRLENMEYİ KARIŞTIRMAYIN
Besin intoleransı ile besin zehirlemesinin ortak belirtilere sahip olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Pehlivanoğlu, “Alerjiniz olduğu besini tükettikten sonra birkaç saat sonra bulantı, kusma, karın ağrısı başlıyorsa bu zehirlenme değil, muhtemelen alerjidir. Riskli olan besinleri bilmek lazım. Fıstık, çikolata, boyalı şekerler, katkı unsurlu besinler, inek sütü eserlerine alerji varsa birebir belirtiyi verebilir. Bunlar ayırt etmek gerekiyor” ikazında bulundu.
“GELENEKSEL TUZLU PİRİNÇ ÇORBASI EN ÂLÂ TEDAVİ YÖNTEMİ”
Prof. Dr. Pehlivanoğlu tedavi formülleri için de tavsiyelerde bulundu:
“Pratik bir tedavi bilgisi vermek gerekirse annelerimizin klâsik tuzlu pirinç çorbası en yeterli besin zehirlenmesi tedavisidir. İçinde pirinç ve tuz olmalı. Az az sık sık vermeliyiz. Susuzluğu ve elektrolit dengesizliğini gidermeliyiz. Pirinç çorbasını yapamayanlar için bir öbür pratik yol ise 1 litre suya birer tatlı kaşığı şeker, tuz ve karbonatı koyarak karıştırıp çocuğa ya da yetişkinlere az ve sık olacak formda vermek gerekiyor. Bu şeklide besin zehirlenmesinden birkaç saat içerisinde kurtulmak mümkün. Buna karşın kişinin şikayetleri devam ediyorsa kesinlikle serum takmak gerekir. Bilhassa seyahate çıkanlara iki teklifim oluyor. Şayet mide hastasıysanız seyahate çıkarken mide ilaçlarınızı kullanmayın. Zira mide asiditesi sizi koruyan en değerli silahtır, mikrobun girmesine manidir. Faydalı mikropların üremesini sağlayan prebiyotik ismini verdiğimiz besinleri tüketmesi gerekiyor. Bunlar elma, muz, pırasa kereviz. Bunlar sayesinde fermantasyona uğrayan besinler sayesinde insan bedenine faydalı mikroplar da bir pürüz oluşturuyor. Şayet risk altındaysanız seyahate çıkarken probiyotik kullanmanızda yarar var”
– İstanbul
