BAŞŞEHİR Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Zuhal Yeniçeri, kızının gözü önünde bıçaklanarak öldürülen Emine Bulut‘a yardım etmek yerine cep telefonuyla imaj çekilmesini kıymetlendirdi. Yeniçeri, “Eğer bu kişinin motivasyonu nitekim takdir almak için, yani toplumsal medyada ‘fenomen’ olmak için bu manzarayı çekmekse, bu nitekim artık toplumumuzda hem ferdi hem de toplumsal olarak ruhsal düzgün oluşumuzun hiç hakikat ve düzgün bir noktada olmadığını bize gösteriyor” dedi.
Kırıkkale’de Emine Bulut’un (38) 10 yaşındaki kızının gözü önünde eski eşi tarafından bıçaklanarak öldürülmesi ve olaya ait çekilen görüntünün toplumsal medyada paylaşılması infiale yol açarken, tartışmaları da beraberinde getirdi. İmgeyi çektiği tespit edilen B.Y. (19) gözaltına alınırken, B.Y’nin emniyetteki tabirinde, görüntüyü yalnızca arkadaşı M.A. (22) ile paylaştığını, M.A’nın da görüntüyü izledikten çabucak sonra sildiğini söylediği öğrenildi.
‘YARDIM ETMEK ÇOK KOLAY DEĞİL’
Başşehir Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr.Zuhal Yeniçeri, yardım etme davranışının Emine Bulut cinayeti üzere dehşet verici olaylara şahit olanlar açısından çok kolay gösterilebilecek bir davranış olmadığını söyledi. Yeniçeri, “Sosyal ruhsal açıdan değerlendirdiğinizde ‘yardım etme’ davranışı, bunun üzere gündelik hayatın sıradanlığını ani bir biçimde bölen dehşet verici olaylara maruz kaldığınızda o kadar da kolay işin içine girebileceğiniz bir davranış değil ne yazık ki. Birincisi beşerler o anda kendileri de ikinci bir travma içerisine giriyorlar. Onun dışında olağan ki kendi güvenlikleri de kelam konusu. Bilhassa de Emine Bulut cinayeti üzerinden gidecek olursak elinde bir silah bulunduran, bir bıçak bulunduran şahsa direkt müdahale etmek o kadar kolay olmayabilir etraftaki beşerler açısından” dedi.
‘OLUMLU BİR KATKISI OLDU’
Olayın görüntülenmesinin olumlu bir tarafının olduğuna da işaret eden Yeniçeri, “Eğer bu dehşet anı görüntülenmemiş olsaydı, medyada ve hani tüm Türkiye’de bu kadar ses getirebileceğini ben ferdî olarak çok zannetmiyorum. Bu manada bir katkısı bulundu; ama bunun bu türlü bir katkısının bulunması natürel ki olayın doğruluğunu göstermiyor. Bu paylaşım elbette olayın çok konuşulmasına ve kamuoyunun vicdanına dokunmasını sağladı. Lakin internette yalnızca bunun üzere olaylar değil, örneğin terör olaylarında da çok dehşetengiz imajlar çok denetimsizce paylaşılıyor. Bunların bu kadar açıktan paylaşılması denetim sağlayamadığımız için gerçek değildir. Bilhassa de gençler ve küçük çocuklar kelam hususuysa bu şiddet içerikleri çok tehlikeli hale geliyorlar” diye konuştu.
‘SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI’
Yeniçeri, toplumsal medya bağımlılığı konusuna dikkat çekerek, “Bu paylaşım çılgınlığı insanların beğeni alması, toplumsal medyada kendilerini bu manada fenomen haline getirmeleri, son yılların bilhassa gençler ortasında popülarite manasında çok kıymetli kavramlardan bir tanesi haline geldi. Bunu paylaştığında ne kadar fazla bu içeriğin paylaşılacağını ve kendisinin eski tabirle tırnak içinde ‘reyting’ alacağını da düşünmüş olabilir. Son yıllarda toplumsal medyada paylaşım çılgınlığı yaşanıyor. İnsan gerçek benliğinden kopup, büsbütün onunla yaşamaya başladığında veya sosyal medyayı denetim etmeden birkaç saat geçiremediği durumlarda toplumsal medya bağımlılığı kelam konusu olabilir” dedi.
‘BAŞKASI MÜDAHALE EDECEKTİR’ DÜŞÜNCESİ
Yeniçeri, acil durumlarda öncelikle insanlardan duruma müdahale etmelerinin beklendiğine vurgu yaparak, “Tabii ki otomatik reaksiyonlarımızda öncelikle biz bir beşere yardım etmek yerine imaj çekme üzere bir şeyi tercih ediyorsak, otomatik davranışımız bunun paylaşılmasına dönüştüyse orada bir genel düşünce var demektir. Beklenen şey bunun üzere acil durumlarda olağan ki insanların öncelikle bu duruma müdahale etmelerini beklemektir. Ayrıyeten izleyici olan şahıslar ‘bir oburu esasen aramıştır ya da bir oburu esasen müdahale edecektir’ düşüncesiyle müdahale etmiyorlar. Herkes bu türlü düşündüğünde, sorumluluğu bir diğerine attığında, dağıttığında sonuç olarak hiç kimse ambulansı aramamış ya da güvenlik kuvvetlerini çağırmamış oluyor. Bu ne yazık ki tahminen de pek çok canı kurtarabilecekken o canları kaybetmemize de sebep olan, yalnızca bizim kültürümüzde değil pek çok kültürde gördüğümüz bir insan davranışı” biçiminde konuştu.
‘AMAÇ FENOMEN OLMAKSA PSİKOLOJİMİZ ÂLÂ DEĞİL’
İnsanların birileri tarafından izlendiklerini bildiklerinde yardım etme davranışlarında genel olarak artış yaşandığını kaydeden Zuhal Yeniçeri, “Eğer bu kişinin motivasyonu nitekim takdir almak için yani toplumsal medyada ‘fenomen’ olmak için bu imgeyi çekmekse bu hakikaten artık toplumumuzda hem kişisel hem de toplumsal olarak ruhsal güzel oluşumuzun hiç hakikat ve düzgün bir noktada olmadığını bize gösteriyor. Lakin ben hala ve hala pek çok olaya karşın o noktada olmadığımıza inanmak ve buna güvenmek istiyorum. Edindiğim bilgiye nazaran manzarayı çeken genç bir kişi. Münasebetiyle bu da bize birebir vakitte hani bilhassa gençlerin bu fenomenlik peşinde koştuğu algımızdan ötürü da, bu motivasyonla çekme fikrinin daha mümkün olduğu fikri de uyandırıyor. Lakin bunlar bizim algımız, kişinin gerçekte ne motivasyonda olduğunu öğrenebilmek için kendisine sormamız gerekir” dedi.
‘SUÇLAMAK KOLAY’
Manzarayı çeken kişiyi suçlamanın çok kolay olduğunu; ama olayın geneline bakmak gerektiğini tabir eden Yeniçeri, “Her ne kadar annesini kaybeden o kız çocuğunu muhafazamız gerektiğini düşünüyorsam da, o çekimi yapan genç de bizim gencimiz. Onu da suçlamak yerine ‘acaba biz onun gelişiminde ne üzere olumsuz birtakım tesirlerde bulunduk ki bizim 19 yaşındaki gencimiz bu hale tahminen geldi, yani müdahale etmek yerine bunu çekmeyi, fenomen olmayı tercih ediyor’ niyetinde olmamız gerektiğini düşünüyorum ki şayet motivasyonu buysa. Aslında burada tek bir hatalı var, o da bu cinayeti işleyen babadır” diye konuştu.
