Halk ortasında fil hastalığı olarak bilinen lenf ödem, ciltte ve dokularda büyümelere ve şişkinliklere yol açarak yalnızca ömür kalitesini düşürmüyor. Tıpkı vakitte estetik dertleri da beraberinde getiriyor. Ekseriyetle ameliyat ve kanser tedavisi sonrası gelişen lenf ödem, doğuştan oluşarak sonradan da kendini muhakkak edebiliyor.
Lenfödem nedir?
Lenf damarları, lenf kılcalları, lenf hücreleri, lenf nodülleri ve bademcikler, timüs bezi ve dalakta oluşan lenf sistemindeki bozukluktan ötürü hücreler ortası sıvıda oluşan artışa lenf ödem denir. Çeşitli sebeplere bağlı olarak lenfatik sistemin düzgün çalışmadığı yahut damarlardaki sıvıyı drene edemediği durumlarda doku içinde sıvı birikmesi yaşanabilir.
Lenfödem neden oluşur?
Lenfödemin oluşması primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Primer yani birinci neden; doğumsal olarak lenf sirkülasyonunda bozukluk sebebiyle oluşan lenf ödemdir. Bu ödemde lenf damarları hiç gelişmez yahut daha az gelişmiştir. Bu bozukluk doğum esnasında yahut ileri yaşlarda ortaya çıkabilir. Sekonder ödem ise lenf dolanımını bozan nedenler sebebiyle yaşanır. Sekonder ödem; lenf bezlerinin alınması, selülit ve lenfanjit üzere enfeksiyonlar, travma ve radyoterapiye bağlı olarak gelişebilir.
Kalbe uzak olması sebebiyle en fazla bacaklarda ve diz altı bölgesinde görülür. Şöyle ki, âlâ çalışamayan venöz sistem, kanı kalbe iletmediğinde yardıma lenf sistemi gelir, yardım esnasında lenf sistemine çok yük biner ve lenf kapakları fonksiyonunu yerine getiremez. Sonucunda lenfödem oluşur.
Nedeni bilinmeyen bir bayan hastalığı olan lipödem yüzünden gelişen lenfödem de ekseriyetle adet devrinde yahut hamilelikte görülüyor. Bedende yağ artışı gözlemleniyor. Artan yağ oranı ile birlikte lenf sisteminin yükü artıyor ve ödem gelişiyor.
Lenfödem belirtileri nelerdir?
Sıkışma,
Dolgunluk hissi,
Karıncalanma,
Şişlik ve kızarıklık,
El ve el bileğinde hareket zorluğu,
Yüzük, bilezik, saat, ayakkabının vakitle sıkmaya başlaması,
Deride gerginlik hissi,
Hareket zorluğu,
Tekrarlayan cilt enfeksiyonları,
Cilt üzerinde siğil gibisi büyüme,
Ciltte deformasyon,
Kol altı ve kasık bölgesinde ağrı,
Ağrı ve yük hissi.
Lenfödem tehlikeli bir durum mudur?
Lenfödemin en büyük tehlikesi dokuları enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirmesidir. Hasebiyle ödemli dokunun yaralanması yahut zorlanması enfeksiyon riski açısından istenmeyen bir durumdur. Başka bir tehlikesi ise yarattığı estetik problemlerdir. Uzuvlarda yarattığı basınç ve dolgunluk sebebiyle kişinin ömür kalitesini önemli manada tesirler. Üstelik tedbir alınmadığı takdirde lenf damarı kanserine yatkınlığı da artar.
Lenfödem nasıl teşhis edilir?
Hastalığın teşhis edilmesinde hasta hikayesi çok değerlidir. Şayet lenfödemden şüpheleniliyorsa birinci araştırılan hastada travma, enfeksiyon yahut göğüste cerrahi müdahale olup olmadığıdır. Daha sonra kol ve bacaklarda şişme, ağırlaşma ve ağrı üzere şikayetleri incelemek için ultrason ile bakılır. Şayet ultrason ile kesin teşhis konulamazsa başka görüntüleme yolları tercih edilir.
Lenfödem nasıl tedavi edilir?
Lenfödem tedavisi hastanın dokularındaki şişliğe nazaran değişiklik gösterir. Şayet lenfödem birinci evrelerdeyse ve şişlik az ise konutta antrenmanlar yapılarak ve bası giysileri giyilerek çarçabuk tedavi edilebilir. Şayet şişlik derecesi gözle görülebilir ve ölçülebilir düzeydeyse bu durumda fizik tedavi gerekir. Fizyoterapistler ile elle yani manuel lenf drenaj tedavisi, çok katmanlı bandaj uygulaması ve antrenmanlar uygulanır.
