Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aslı Karadeniz, “Fazla ve gereksiz ilaç kullanımının istenmeyen tesirleri olabilir. Alerjik tepkiler gerçekleşebilir, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri ortaya çıkabilir, farklı ilaç etkileşimleri, yan tesirleri olabilir.” değerlendirmesini yaptı.
Karadeniz, yaptığı açıklamada, akılcı ilaç kullanımının, hastalara klinik bulgu ve ferdî özelliklere nazaran teşhis konulduktan sonra, ilacın uygun dozda ve uygun müddetle uygulanması olduğunu belirtti.
Başta antibiyotikler olmak üzere ilaçların hakikat biçimde, yanlışsız dozda ve vakitte kullanılmaması durumunda bedenin ziyan görebileceğini, beklenmeyen hastalıklar ve yan tesirler ortaya çıkabileceğine dikkati çeken Karadeniz, yaşanabilecek aksilikleri şöyle anlattı:
“Fazla ve gereksiz ilaç kullanımının istenmeyen tesirleri olabilir. Alerjik tepkiler gerçekleşebilir, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri ortaya çıkabilir, farklı ilaç etkileşimleri, yan tesirleri olabilir. Fazla, gereksiz ve yanlış ilaç kullanımının olumsuz tesirlerini önlemek için doktor önerisiyle doğru zamanda ve halde ilaç kullanmak gerekir. Yan tesirler olsa bile hasta denetim altında olacaktır.”
Akılcı ilaç kullanımında hekimlere kıymetli sorumluluk düştüğünü belirten Karadeniz, “Örneğin çok ağrıları olanlar hangi ilacı, ne biçimde, ne vakit kullanacağı konusunda tabibin teklifini dikkate almalıdır. Bilgilendirmeyi doktor yapmalıdır. Böylece, bu bilgilendirme, komşunun bir sindirim sistemi ilacını ağrı kesici yerine komşusuna vermesini de mahzurlar. İlaçlar kesinlikle doktor yönlendirmesiyle alınmalı.” ifadelerini kullandı.
Karadeniz, akılcı ilaç kullanımında hastaların dikkat etmesi gereken durumları şöyle aktardı:
“İlacı gerçek yoldan, gerçek vakit aralıklarında, gerçek dozda ve belirtilen müddet boyunca kesintisiz kullanmalıdır. Kendini düzgün hissettiğinde ilacı bizatihi kesmemelidir. İlaçtan fayda görmüyorsa hekimini haberdar etmelidir. Dalgınlıkla ilacı unutabileceğini düşünüp hatırlatıcı düzenlemeler yapmalıdır. Komşusuna güzel gelen ilacın kendisine ziyan verebileceğini unutmamalıdır.”
Nezle ve gribin tedavisi çoğunlukla meskende istirahat, bol sıvı tüketimi ve kolay ilaçlarla geçirilebileceğini söz eden Karadeniz bilinçsiz ilaç kullanımının hastalığın denetimini güçleştirebileceğini bildirdi. Karadeniz, gribal enfeksiyonlarda verilen ilaçları denetimsiz kullanmamak gerektiğine dikkati çekerek, vitaminlerin de doktor tavsiyesi olmadan alınmaması gerektiği ikazında bulundu.
Grip tedavisinde antibiyotik kullanılmayacağına vurgu yapan Karadeniz, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Antibiyotik kullanımı önemli bir sorun. Antibiyotiğin yanlış kullanımı grip ve ishalde oluyor. Gripte antibiyotik gerekmez lakin gripten sonra bakteri enfeksiyonu da olursa kullanıldığını görmekteyiz. Gribal enfeksiyon geçmiyorsa, güzelleşme sürecindeyken klinik tablo kötüleşiyorsa, birkaç gün sonra ateş, öksürük, balgam, koyu kıvamlı-sarı yeşil akıntı başlıyorsa bakteriden şüphelenilir ve gerekiyorsa antibiyotik verilir. Gereksiz antibiyotik kullanımı yalnızca hasta için değil toplum için de ziyanlıdır. Zira direnç gelişiyor. Bir müddet sonra da o enfeksiyonlarda o antibiyotik işe yaramaz hale geliyor. Floramızı bozuyor. Bedeninizde o bakterilerin istikrarı var. Antibiyotik tek dozda bile ishal yapabilir. Viral enfeksiyonlarda antibiyotik beklentisi gerçek bir şey değildir.”
Yanlışsız antibiyotik kullanımının kesinlikle doktor kontrolünde, doktorun verdiği biçimde olması gerektiğini belirten Dr. Karadeniz, örneğin solunum enfeksiyonlarında bir kutu yazılsa da ikinci kutunun gerekebileceğini, her hastalık için uygun müddete hekimin karar vereceğinin altını çizdi. Karadeniz, ilacın erken bırakılması durumunda hastalığın tekrarlayabileceğini, dirençli enfeksiyon oluşabileceğini vurguladı.
“Hasta, ilacını kendisi kesmemeli”
Karadeniz, birtakım hastaların ilacı kendi inisiyatifleri ile hiç kullanmadıklarını yahut yarıda kestiklerine de değindi. Karadeniz, “Zatürre olmuş hasta kendisine yazılan antibiyotiği yan tesirleri olduğu üzere çeşitli nedenlerle kullanmadığında, kötüleşerek ağır bakım gerektiren tabloyla dönebilir, tekrar hasta ‘Beni makûs yapıyor’ diyerek tansiyon ilacını bıraktığında, birkaç gün sonra felç yahut beyin kanaması geçirebilir. Hasta ilacını kendi kesmemelidir. Yaşadığı istenmeyen tesirler olduğunda yahut ilaçtan yarar görmediğinde kesinlikle hekimine danışmalıdır. Hastalar bu yanlışa düşmemeli.” açıklamalarında bulundu.
